Aktivni ugljen se koristi već tisućama godina. U Prvom svjetskom ratu on je korišten u plinskim maskama kako bi se spriječilo trovanje vojnika kemijskim supstancama.
Svojstva aktivnog i običnog ugljena su gotovo identična, jedina je razlika u tome što se aktivni ugljen koristi isključivo za medicinsku primjenu. Tijekom izrade, aktivni ugljen se zagrijava plinom koji uzrokuje širenje ugljena, pritom stvarajući poroznu površinu koja ima mogućnost zarobljivanja toksina.
Aktivni ugljen kemijski se veže na druge tvari u svojoj površini te može apsorbirati svoju težinu, što je iznimno vrijedno u procesu apsorpcije toksina, atoma i iona.
Aktivni ugljen je lijek poznat još i našim bakama za sprečavanje proljeva, a radi se o ugljenu koji se najprije koristi za ublažavanje nuspojava trovanja hranom i otrovima.
Jedna od poznatijih upotreba aktivnog medicinskog ugljena je za izbjeljivanje zubi, a potrebno je tek da se aktivni ugljen stavi na četkicu za zube, dobro iščetka i ispere dok voda ne bude bijela. Pri pranju zubi s aktivnim ugljenom ne morate brinuti da će vaši zubi, desni ili usne ostati crne, no svakako pripazite na odjeću te kupaonski namještaj na kojem mrlje crnog aktivnog ugljena mogu biti nešto teže za iskorijeniti.
Uz trovanje i izbjeljivanje zubiju, aktivni medicinski ugljen može se koristiti i kao pomoć kod predoziranja:
- lijekovima kao što je acetaminofen, aspirin, opijum, kokain i morfin,
- toksinima iz pesticida,
- merkurom, olovom i drugim kemikalijama.
Također, razna su, iako dosta mala, istraživanja pokazala kako je aktivni medicinski ugljen efektivan kod prevencije nadutosti, kao i liječenja nadutosti, smanjivanje razine kolesterola u krvi, pa čak i prevencije mamurluka.
Aktivni medicinski ugljen pomoći će i kod uboda, što komaraca što nešto smrtonosnijih uboda poput onih crne udovice. Na topli oblog stavite kukuruzni škrob te aktivni ugljen i držite na mjestu uboda.
Aktivni ugljen je vrlo učinkovit ako se uzme unutar prvog sata nakon konzumacije toksina, međutim, postoje neke tvari kod kojih on nije učinkovit:
- alkohol,
- cijanid,
- metali kao što su željezo i litij,
- neke kiseline koje brzo oštećuju unutarnje tkivo.
U slučaju ako ste vi ili netko koga poznajete bili izloženi toksičnim tvarima, konzumacija aktivnog ugljena može spasiti život. Međutim, imajte na umu da je najbolja stvar koju možete napraviti brzi odlazak liječniku.
Također se preporučuje da se u ovim situacijama aktivni ugljen ne konzumira skupa s mlijekom.
Važno je da prilikom hitnog slučaja kontaktirate kvalificiranog zdravstvenog djelatnika (hitnu službu) koji će znati odrediti dozu aktivnog ugljena koja vam je potrebna.
Kako koristiti aktivni ugljen?
Aktivni ugljen dolazi u obliku praha koji se pomiješa s vodom ili nekim prirodno cijeđenim sokom te u obliku kapsula koje se popiju uz čašu vode. Dobra stvar je što se njime osoba ne može predozirati, ali savjetuje se da ga dnevno koristite u razmaku od 5 do 6 sati.
Također, on nema nikakav miris niti okus pa ga samim time i djeca mogu lakše konzumirati. Ipak, njegova česta konzumacija, osim što može dovesti do zatvora, može dovesti i do dehidracije pa se potrudite piti preporučenih osam, ako ne i više, čaša na dan.
Iako se aktivni ugljen koristi za liječenje probavnih problema i želučanih viroza (koji su često popraćeni proljevima), nekada i on sam može uzrokovati proljev ako se koristi prekomjerno. Suprotno tomu, kada se koristi za liječenje proljeva, liječnici savjetuju da se ne koristi duže od tri-četiri dana.
Aktivni ugljen – uporaba
Aktivni ugljen za detoksikaciju
Aktivnim ili medicinskim ugljenom možete osloboditi tijelo od toksina u izvanrednim situacijama kao što je konzumiranje otrovnih tvari ili predoziranje lijekovima. On može pomoći kod pretjeranog uzimanja analgetika, antipiretika, sedativa, hipnotika, tricikličkih antidepresiva, nikotina te trovanja toksinima iz pesticida, olovom i drugim kemikalijama.
U ovim je situacijama preporuka aktivni ugljen uzeti što prije, maksimalno pola sata do sat vremena od trenutka predoziranja ili trovanja, nakon čega se treba potražiti liječničku pomoć.
Aktivni ugljen protiv ugriza insekata i uboda pčela
Ako na topao oblog stavite aktivni ugljen s malo vode i kukuruznog škroba ili lanenog praha, dobit ćete prirodni lijek za pčelinji ubod. Također, topli oblozi od aktivnog ugljena mogu izliječiti ugrize nekih smrtonosnih životinja kao što je crna udovica. (u slučaju ugriza crne udovice hitno se javite liječniku).
Istraživanja su pokazala kako aktivni ugljen ima sposobnost izvlačenja toksina/otrova iz tijela koji je unesen ugrizom insekta ili pauka. Nekolicina ljudi tvrdi kako im je aktivni ugljen u takvim slučajevima spasio život.
Aktivni ugljen za zube – izbjeljivanje zubi
Aktivni ugljen može vam služiti i kao prirodan način izbjeljivanja zuba, a uz to ne šteti zubnom mesu niti caklini te pomaže u borbi protiv karijesa i lošeg zadaha. Jednu kapsulu ugljena rastvorite te posipate na zubnu četkicu (možda biste mogli kupiti dodatnu četkicu kako vam se ne bi pomiješala pasta za zube s crnim ugljenom).
Zube četkajte vrlo nježno, oko 1 minute te ostavite 2 minute da tako stoji na zubima. Zatim isperite zube dok vam ne prestanu biti crni. Ako se crna boja i dalje ne miče, operite zube još jednom s običnom pastom. Za najbolji učinak tretman ponovite 1-2 tjedno.
Zdravlje bubrega
Aktivni ugljen može biti u mogućnosti pomoći funkciji bubrega filtriranjem neprobavljenih toksina i lijekova. Čini se da je aktivni ugljen posebno učinkovit u uklanjanju toksina izvedenih iz uree, glavnog nusprodukta probave proteina.
Potrebno je više istraživanja, no neke studije o životinjama pokazuju da aktivni ugljen može pomoći u poboljšanju funkcije bubrega i smanjenju gastrointestinalnih oštećenja i upale kod osoba s kroničnom bubrežnom bolesti.
Aktivni ugljen za lice – ublažava akne
Kao što smo već spomenuli, aktivni ugljen uklanja toksine iz organizma što može pomoći u smanjenju akni ali i drugih kožnih nečistoća. Aktivni ugljen se može koristiti i za uklanjanje šminke.
Ako želite aktivni ugljen koristiti za uklanjanje šminke, pomiješajte jednu ili pola kapsule u prahu sa žličicom aloe vera gela, jednom žličicom ružine vodice ili obične vode, pet kapi ulja čajevca te prstohvatom morske soli, nanesite na kožu, pustite da se osuši, a potom isperite.
U trgovinama možete pronaći velik izbor sapuna i maski za njegu lica koje sadrže aktivni ugljen. Takvi proizvodi također mogu biti učinkoviti u liječenju kože.
Aktivni ugljen protiv proljeva i napuhnutosti
Zaustavljanje proljeva je jedna od najčešćih upotreba aktivnog ugljena. Preporuka je konzumirati aktivni ugljen sve dok stolica ne očvrsne, no ne dulje od 4 dana.
Kod napuhnutosti se aktivni ugljen može koristiti dulje, do 7 dana. Također je koristan za ublažavanje mučnina, no samo prilikom kraćeg perioda konzumacije.
Još jedna prirodna alternativa za ublažavanje mučnina je i čaj od đumbira koji donosi i razne druge benefite.
Filtriranje vode
Ljudi su dugo koristili aktivni ugljen kao prirodni filtar za vodu. Kao i kod crijeva i želuca, aktivni ugljen može uzajamno djelovati apsorbirajući niz toksina, lijekova, virusa, bakterija, gljivica i kemikalija pronađenih u vodi.
U komercijalnim okruženjima, kao što su centri za gospodarenje otpadom, često se koriste granule aktivnog ugljena za jedan dio procesa filtriranja. Deseci proizvoda za filtriranje vode dizajnirani za kućnu uporabu, koriste spremnike za ugljen za pročišćavanje vode od toksina i nečistoća.
Studija iz 2015. pokazala je da su sustavi filtriranja vode koji su koristili ugljik uklonili čak 100 posto fluorida u 32 nefiltrirana uzorka vode nakon 6 mjeseci instalacije.
Aktivni ugljen za mršavljenje
Uz pomoć aktivnog ugljena u tjedan dana možete izgubiti i do tri kilograma. Aktivni ugljen pomaže u smanjenju razine kolesterola u krvi, poboljšava i potiče rad jetre i bubrega, a osim toga ima i pozitivan učinak na rad srca i mozga.
Međutim, kako bi aktivni ugljen imao ikakav učinak, potrebno ga je koristiti u kombinaciji s fizičkim opterećenjem (vježbanjem) i smanjenom potrebom za kalorijama (dijetom).
Nemojte pretjerivati s aktivnim ugljenom. Pridržavajte se doze i načina na koji primjenjujete aktivni ugljen. O konzumaciji aktivnog ugljena za mršavljenje se konzultirajte sa stručnjakom.
Može li se aktivni ugljen koristiti tijekom trudnoće i dojenja?
U trudnica i dojilja nisu zabilježeni problemi vezani uz primjenu aktivnog ugljena.
Kada ne koristiti aktivni ugljen?
Aktivni ugljen ne biste trebali uzimati ako koristite lijekove na recept, jer aktivni ugljen može poništiti djelovanje lijeka. Također, aktivni ugljen se ne smije koristiti redovito, kao dodatak prehrani, jer može smanjiti apsorpciju hranjivih tvari iz namirnica.
Prilikom kupnje aktivnog ugljena pripazite na to da je ugljen namijenjen isključivo za medicinske svrhe.
Nuspojave korištenja aktivnog ugljena
Prilikom konzumacije umjerenih doza u kraćim razdobljima, aktivni ugljen ne izaziva nuspojave kod djece i odraslih. No u slučaju pretjerivanja, može se dogoditi da osim toksina aktivni ugljen krene apsorbirati i hranjive tvari te vitamine.
1 razmišljanje na “Aktivni ugljen”