Q groznica je akutna ili kronična bolest koju uzrokuje bakterija slična Coxiella burnetii. Simptomi akutne bolesti su nagla pojava vrućice, glavobolja, malaksalost i intersticijski pneumonitis. Manifestacije kronične bolesti su posljedica zahvaćenog organskog sustava. Dijagnozu potvrđuje nekoliko seroloških tehnika, izolacija uzročnika ili PCR. Liječi se doksiciklinom ili kloramfenikolom.
Coxiella burnetii je sitni intracelularni, pleomorfni bacil koji se više ne svrstava u Rickettsia. Na osnovu molekularnih pretraga ponovno je svrstan u Proteobakterije u istu skupinu kao i Legionella.
Q groznica – uzroci
Coxiella burnetii je mali bacil koji uzrokuje akutnu ili kroničnu Q groznicu (<5% slučajeva). Obično se javlja među radnicima koji su u bliskom kontaktu sa zaraženim životinjama (pretežito goveda, ovce ili koze) ili njihovim proizvodima. Bolest se širi udisanjem zaraženog aerosola (zrak sa sitnim česticama) ili konzumiranjem zaraženog neobrađenog mlijeka. Bakterija se može nalaziti u prašini ili izmetu mjesecima, a dovoljna je jedna jedinka za uzrokovanje infekcije.
Q groznica – simptomi
Dosta zaraženih ljudi gotovo pa i nema izraženih simptoma. Oni koji imaju, prve simptome razviju 2 do 3 tjedna nakon kontakta s bakterijom:
- visoka tjelesna temperatura,
- groznica,
- obilno znojenje,
- jaka glavobolja (često “iza očiju”),
- bol u mišićima i zglobovima,
- iscrpljenost i umor,
- gubitak apetita,
- povraćanje.
U rijetkim slučajevima, bolest se može zakomplicirati i poprimiti teži oblik:
- encefalitis ili meningoencefalitis,
- suhi kašalj,
- hepatitis,
- hepatomegalija s bolovima u gornjem desnom dijelu trbuha,
- žutica,
- endokarditis (upala srčanih zalistaka),
- purpurni osip.
Dijagnoza
U ranom stadiju, Q groznica sliči na brojne infekcije (npr. influencu, druge virusne infekcije, salmonelozu, malariju, hepatitis, brucelozu). Kasnije, sliči na mnoge oblike bakterijskih, virusnih i mikoplazmatskih pneumonija. Kontakt sa životinjama ili životinjskim proizvodima je važan podatak.
Imunofluorescentna analiza (IFA) je dijagnostična metoda izbora; ELISA je također dostupna. Može se rabiti serologija (u pravilu fiksacija komplementa) u akutnom i rekonvalescentnom stadiju. PCR može identificirati uzročnike u uzorcima biopsije. C. burnetii se može izolirati iz kliničkih uzoraka, ali samo u posebnim istraživačkim laboratorijima; rutinske kulture krvi i sputuma su negativne.
Bolesnicima s respiratornim znakovima ili simptomima treba uraditi RTG pluća; nalazi mogu otkriti atelektazu, zasjenjenje pleure, pleuralni izljev i lobarnu konsolidaciju. Makroskopski nalaz na plućima može sličiti na bakterijsku pneumoniju, ali histološki više sliči na psitakozu i neke virusne pneumonije.
Kod akutne Q groznice KKS može biti uredna, ali oko 30% bolesnika ima leukocitozu. Razina alkalne fosfataze, AST i ALT su blago povišene 2 do 3 puta od normale u tipičnim slučajevima. Ako se izvrši biopsija jetre, bioptički uzorci pokazuju difuzne granulomatozne promjene.
Q groznica – liječenje
Kao i sve bakterijske infekcije, Q groznica liječi se antibiotikom – doksiciklinom u ovom slučaju. Trajanje terapije ovisi o stadiju bolesti, je li u akutnoj ili kroničnoj fazi. Uglavnom traje 2 do 3 tjedna u akutnim oblicima bolesti.
Za kronični oblik Q groznice potrebna je kombinacija antibiotika u trajanju od 18 mjeseci. Čak i nakon završetka terapije prate se krvna slika i ostali nalazi još neko vrijeme.
Ako se razviju komplikacije poput endokarditisa, moguć je kirurški postupak zamjene oštećenih srčanih zalistaka.
Prevencija
Cjepiva su učinkovita, ali nisu komercijalno dostupna, osim u Australiji (i specijalnim laboratorijima) gdje se dosta populacije bavi stočarstvom, i preporučuje se svim ljudima pod rizikom (klaonice, mliječna industrija, pastiri, uzgajivači vune, farmeri).
Refenrence:
http://www.msd-prirucnici.placebo.hr/msd-prirucnik/infektologija/rikecije-i-srodni-organizmi/q-groznica
https://krenizdravo.dnevnik.hr/zdravlje/bolesti-zdravlje/q-groznica-uzroci-simptomi-i-lijecenje
